Herziening van de normen voor prestaties van zonweringen

De norm EN 14500 geeft de meetmethodes die toelaten om de reflectie- en transmissie eigenschappen van materialen te bepalen (doek, lamel of alle andere oppervlakken die de bescherming tegen straling biedt). De norm EN 14501 stelt een classificatie van de producten voor, op basis van hun energetische en licht-eigenschappen die bepaald worden volgens de norm EN 14500. Deze classificatie is gericht op verschillende criteria en bevat aspecten in relatie met thermisch comfort alsook de impact op het visueel comfort. Beide normen zijn in principe van toepassing op alle luiken, binnen- en buitenzonweringen gedefinieerd in de norm EN 12216.

De werkelijke prestaties van oplossingen voor de zonwering geïnstalleerd op een gebouw zijn afhankelijk van meerdere factoren die afhangen van de specifieke context. Niettemin is het van belang om op objectieve manier de prestaties van de gebruikte producten te kunnen vergelijken. De normen bepalen dus een referentiekader voor de randvoorwaarden en de methodes om zonweringen te kenmerken.

Acht criteria werden gedefinieerd. De drie eerste hebben betrekking tot de prestaties voor thermisch comfort, terwijl de andere in relatie zijn met visueel comfort.

1. Factor voor totale energietransmissie (g_tot)
2. Factor voor secondaire warmtetransmissie (q_i,tot)
3. Factor voor normaal-normaal transmissie van zonnestraling (τ_{e, n-n})
4. Prestaties voor verduistering
5. Controle van verblinding
6. Nachtelijke intimiteit
7. Visueel contact naar buiten
8. Benutting van daglicht

Voor elk van deze criteria werd een classificatie van prestaties voorgesteld. Alle mogelijke klassen zijn genummerd van 0 tot 4 : de klasse 0 wordt toegekend aan producten die heel weinig effect hebben op het desbetreffend criterium, en de klasse 4 aan producten die een strek effect hebben.

De belangrijkste wijzigingen in de nieuwste versies van deze normen betreffen:

• Het definiëren van vier nieuwe referentiebeglazingen
• Het verduidelijken van de meetmethodes voor het beter karakteriseren van diffuse proefstukken
• Het opnemen van een nieuw begrip afschermhoek
• Het aanpassen van de classificatie van producten in verband met bescherming tegen verblinding
• De toevoeging van een nieuw annex betreffende de kans op verblinding door daglicht
• De herziening van de evaluatiemethodes en de classificatie in verband met verduistering
• Het verduidelijken van de bepaling van de openingsfactor C_o voor doeken

Referentiebeglazingen

De referentiebeglazingen worden gebruikt om de prestaties van oplossingen voor zonwering op te geven als de beglazing nog niet gekend is en zo de vergelijking van producten/systemen mogelijk te maken. Maar de bestaande referentiebeglazingen zijn niet meer representatief voor het huidig marktaanbod. Vier nieuwe referentiebeglazingen werden dus ingevoerd (E, F, G en H genaamd) en deze bevatten nu ook drievoudige beglazingen. Daarenboven zijn voor de types F, G en H de spectrale gegevens van elk glasvlak die deel uitmaakt van de samenstelling beschikbaar. Voor de CE-markering blijft de referentiebeglazing wel het type C.

Meetmethodes

De meetmethodes werden verduidelijkt. De belangrijkste aanpassing betreft het karakteriseren van proefstukken met bijzondere diffuse eigenschappen (kritische proefstukken). Specifieke eisen voor de geometrie van de meetinstrumenten en een methodologie voor het identificeren van het al dan niet kritisch zijn van een proefstuk werden toegevoegd. De impact van deze verduidelijkingen is vooral van belang voor de het onderscheiden van de directe en diffuse transmissie van doeken met een kleine openingsfactor of met meer diffuse eigenschappen.

Opnemen van een nieuw begrip afschermhoek

De afschermhoek (cut-off angle) is gedefinieerd als de eerste invalshoek waarbij de directe transmissie niet meer waarneembaar is doorheen het product. Dit vertaald dus het vermogen van een zonweringselement om directe lichtinval te stoppen. Een bepalingsmethode op basis van de meting van factor voor directe lichttransmissie bij verschillende invalshoeken wordt gegeven. In het algemeen varieert de afschermhoek in functie van de richting van het normale vlak waarin we de invalshoeken laten variëren.

Aanpassen van de classificatie van producten in verband met bescherming tegen verblinding

De klassen voor bescherming tegen verblinding werden volledig herzien. De grenswaarden die iedere klasse onderscheid werden verfijnd, wat betekend dat producten een andere toekenning van klasse kunnen krijgen als men die vergelijkt met de vorige versie van de norm EN 14501. De classificatie steunt op de optische factoren, diffuse lichttransmissie (τ_v,n-dif ) en directe lichttransmissie (τ_v,n-n). De systemen met zonwerende functie die een afschermhoek hebben kleiner of gelijk aan 65° mogen één klasse hoger gerangschikt worden.

Toevoeging van een nieuw annex betreffende de kans op verblinding door daglicht

Verblinding komt voor wanneer te heldere lichtzones waarneembaar zijn in het zichtveld of als de contrasten

te scherp zijn. Het nieuwe Annex D van de norm EN 14501 geeft enkele duidingen bij deze verschijnselen in het kader van zonweringen en verduidelijkt een evaluatiemethode voor het bepalen van risico’s op verblinding. Een vereenvoudigde tabel-methode, geldig voor welbepaalde typische posities van de waarnemer, werd ook voorgesteld om gebruikers sneller toe te laten een gunstige keuze te maken.

Herziening van de evaluatiemethodes en de classificatie in verband met verduistering

De norm EN 14501 definieert ook een methode die toelaat om de prestaties in verband met verduistering te bepalen. Verduistering is de eigenschap van een systeem om in een gesloten toestand doorlaat van licht te beperken of uit te schakelen. De nieuwe classificatie hangt af van de opaciteit van het invulmateriaal van de zonwering en van de elementen die de omkadering vormen. De resulterende prestaties voor verduistering is uitgedrukt aan de hand van een letter die het lichtverzwakkingspotentieel van de omkadering weergeeft en een cijfer die de opaciteit van de invulling karakteriseert. Een systeem met klasse B.4 betreft dus een oplossing met de beste presterende invulling en een omkadering die geen enkel licht doorlaat bij een verlichtingssterkte van 30.000 lx.

Verduidelijken van de bepaling van de openingsfactor Co voor doeken

De openingsfactor Co is de verhouding tussen de oppervlakte van openingen en het totale oppervlakte van het doek. Het annex B van de normen EN 14500 verduidelijkt dat, voor een typisch doek, de openingsfactor kan gelijk gesteld worden aan de directe lichttransmissie bij loodrechte inval (τ_v,n-n) voor het donkerste kleur van een serie. Lichtdoorlatende doeken die geen permeabiliteit voor lucht vertonen hebben een openingsfactor Co gelijk aan nul.

Het PROSOLIS programma stelt een methode voor als hulp om prestaties van verschillende combinaties van beglazing en zonweringen te vergelijken. De bedoeling van dit hulpmiddel is om de eindgebruikers toe te laten om typische producten in een vereenvoudigde omgeving te vergelijken en zo het beste product of combinatie van componenten in te schatten voor hun specifieke context. Het hulpmiddel bevat een keuze van 10 typische zonweringsproducten: 6 doeken en 4 zonweringen met lamellen.